Μάθημα : Ψηφιακό Αποθετήριο Εκπαιδευτικού Υλικού Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης
Κωδικός : DEMO-A2789
DEMO-A2789 - Ευάγγελος Τσιμέκας
-
Θεματικές Ενότητες
-
Το Παλιό Σχολείο
-
Ζωντανεύοντας τα Παλιά Παιχνίδια
-
Τα μυστικά της βαλίτσας
-
Οι άθλοι του Ηρακλή
-
Η παπαρούνα το έσκασε: Ένα πρόγραμμα για τον πόλεμο και την ειρήνη
-
Μαγικά Χριστούγεννα
-
Μυστήρια στο Πολεμικό Μουσείο: Ήρωες του 1821
-
Εκπαιδευτικά προγράμματα για το 1922
-
Το γαϊτανάκι της αποκριάς
-
Καλώς ήρθες Λαμπρή
-
Συζητήσεις εκπαιδευτικών για την ανάπτυξη και αξιοποίηση του Εκπαιδευτικού Υλικού
-
Το Παλιό Σχολείο
Τα μυστικά της βαλίτσας
Σε αυτό το πρόγραμμα, οι μαθητές/τριες καλούνται να ανακαλύψουν έννοιες όπως η προσφυγιά, απώλεια, και η ελπίδα, μέσα από έναν βιωματικό τρόπο. Το πρόγραμμα βασίζεται στο βιβλίο του Μουσείου “Τι θα πάρω μαζί μου φεύγοντας” και με αφετηρία μια απλή βαλίτσα, τα παιδιά αναλαμβάνουν των ρόλο μικρών ερευνητών και προσπαθούν να ανακαλύψουν τα “μυστικά” του κατόχου της. Η διερεύνηση αυτή αποτελεί αφορμή για τη γνωριμία της ιστορίας των προσφύγων και να αντιληφθούν ότι δεν είναι όλα τα ταξίδια ευχάριστα ή κατ επιλογήν, αλλά μερικά γίνονται καταναγκαστικά, λόγω πολέμων και καταστροφών. Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με ερωτήματα όπως: τι σημαίνει προσφυγιά; Ποια συναισθήματα συνοδεύουν τον αποχωρισμό; Πώς μπορεί η ελπίδα να ανθίσει μέσα στη δυσκολία; Μέσα από βιωματικές δράσεις, ανακαλύπτουν αξίες, όπως η δικαιοσύνη, η ειρήνη και η αλληλεγγύη, ενώ παράλληλα ενισχύουν την ενσυναίσθησή τους γύρω από το ζήτημα της προσφυγιάς. Στα πλαίσια αυτά, δημιουργήθηκαν ψηφιακά αντικείμενα που αποτυπώνουν επιμέρους πτυχές του προγράμματος και λειτουργούν ως εργαλεία αναστοχασμού, κατανόησης και ενσυναίσθησης.
Δραστηριότητες πριν την επίσκεψη:
Τάξεις: Τετάρτη-Έκτη Δημοτικού (μπορεί να προσαρμοστεί και για μικρότερες τάξεις με την υποστήριξη του/της εκπαιδευτικού).
Μαθησιακοί Στόχοι:
- Να κατανοήσουν οι μαθητές τη διαφορά ανάμεσα στον όρο πρόσφυγας και στον όρο μετανάστης.
- Να εξάγουν συμβολικά νοήματα: ο όρος πρόσφυγας συνδέεται με τις “ρίζες”, ενώ ο όρος μετανάστης συνδέεται με την κίνηση των “κλαδιών”.
- Να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα για να οδηγηθούν στην προσφυγιά.
- Να αναπτύξουν την ικανότητα να κατηγοριοποιούν φράσεις στην έννοια που ταιριάζουν.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
- Θα διακρίνουν σωστά τι σημαίνει πρόσφυγας και τι σημαίνει μετανάστης, και θα αναγνωρίζουν τις διαφορές μεταξύ τους.
- Θα κατανοήσουν συμβολικά νοήματα (ρίζες vs κλαδιά) και θα μπορούν να τα συνδέσουν με τη ζωή πραγματικών ανθρώπων.
- Θα χειρίζονται τις λέξεις αυτές με υπευθυνότητα και σεβασμό, συνειδητοποιώντας την ουσία τους.
- Θα ενισχύσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη και ενσυναίσθηση απέναντι σε ανθρώπους που βρέθηκαν στη θέση του πρόσφυγα ή του μετανάστη.
Χρονική Διάρκεια:
- Εκπόνηση δραστηριότητας: 10-15 λεπτά.
- Συζήτηση αποτελεσμάτων, σχολιασμός και εξήγηση εννοιών: 10 λεπτά.
- Σύνολο: ~25 λεπτά.
Τάξεις: Τρίτη-Έκτη Δημοτικού.
Μαθησιακοί Στόχοι:
- Ενίσχυση προσοχής και της παρατηρητικότητας των μαθητών/τριών, μέσω της αναζήτησης συγκεκριμένων στοιχείων στην εικόνα (π.χ. βαλίτσα, πάνινη κούκλα).
- Ανάπτυξη ενσυναίσθησης και ευαισθητοποίησης: Καλλιέργεια κατανόησης για τις δυσκολίες που βιώνουν οι πρόσφυγες, μέσα από την ταύτιση με τη Νουρ και τα αντικείμενά που μάζεψε..
- Αφήγηση ιστορίας και κατανόηση χρονικής αλληλουχίας γεγονότων: Ανακάλυψη, συλλογή αντικειμένου, έναρξη ταξιδιού.
- Μέσα από τα βήματα που ακολουθεί ο/η μαθητής/τρια (π.χ. να βρει τη βαλίτσα, μετά την κούκλα κ.ο.κ.) αναπτύσσει την αίσθηση του τρόπου και της σειράς των πράξεων.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
- Θα μπορούν να εντοπίζουν και να αλληλεπιδρούν με εικονικά στοιχεία σε ένα διαδραστικό περιβάλλον.
- Θα έχουν αναπτύξει την ικανότητα της παρατήρησης και της συγκέντρωσης..
- Θα έχουν καλλιεργήσει συναισθήματα όπως η κατανόηση και η συμπόνια, μέσα από την ταύτιση με την ιστορία της Νουρ.
- Θα κατανοήσουν τη σύνδεση των αντικειμένων με έννοιες όπως “ρίζες” και “σπίτι”, στις περιπτώσεις της αναγκαστικής μετακίνησης.
Χρονική Διάρκεια:
Αναζήτηση-εντοπισμός κάθε αντικειμένου: ~3-4 λεπτά.
Ανάγνωση μηνυμάτων: ~1 λεπτό.
Συνολικός χρόνος: ~25 λεπτά.
Δραστηριότητες μετά την επίσκεψη:
Τάξεις: Νηπιαγωγείο και Α-Γ Δημοτικού.
Μαθησιακοί Στόχοι:
- Κριτική αξιολόγηση των αντικειμένων με βάση τη χρησιμότητα σε συνθήκες προσφυγιάς.
- Ανάπτυξη ικανότητας διατύπωσης επιχειρημάτων και αιτιολόγησης: Γιατί προτιμά η Νουρ χώμα από την πατρίδα αντί για ακουστικά κ.λπ.
- Ανάπτυξη ενσυναίσθησης: Κατανόηση των πραγμάτων που έχουν σημασία όταν φεύγεις από το σπίτι σε συνθήκες προσφυγιάς.
- Σύνδεση αντικειμένων με αισθηματική/συμβολική αξία.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
- Επιλέγουν ουσιώδη αντικείμενα για τη βαλίτσα με βάση τον συμβολισμό τους.
- Τεκμηριώνουν και αναλύουν τις αποφάσεις τους.
- Νιώθουν ενσυναίσθηση και αντιλαμβάνονται την αξία των μη-υλικών στοιχείων όπως οι μνήμες ή ένα παιχνίδι.
Χρονική Διάρκεια:
- Εκπόνηση δραστηριότητας: 15 λεπτά.
- Συζήτηση επιλογών: 5-7 λεπτά.
Τάξεις: Γ-Ε Δημοτικού.
Μαθησιακοί Στόχοι:
- Ανάπτυξη ικανότητας έκφρασης συναισθημάτων, μέσω της φανταστικής ταύτισης με τη Νουρ και τα αντικείμενά της.
- Ενίσχυση ικανότητας αφήγησης σε σύντομη, προσωπική μορφή.
- Ανάπτυξη συνεργασίας και δημιουργικής συνέχειας μέσα από την αλληλεπίδραση σε συνεργατικά περιβάλλοντα.
- Κατανόησης συμβολισμών: Κάθε αντικείμενο δεν είναι απλά υλικό, αλλά φέρει μια ιστορία και ένα συναίσθημα.
- Καλλιέργεια ενσυναίσθησης και πολιτισμικής ευαισθητοποίησης.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
- Θα μπορούν να παράγουν σύντομο γραπτό λόγο με προσωπική ή φανταστική αφήγηση.
- Θα εκφράζουν συναισθήματα και σκέψεις μέσα από ένα αντικείμενο (π.χ. τι σημαίνει το μπρελόκ με τη λέξη "ελπίδα").
- Θα μάθουν να συνεργάζονται με άλλους μαθητές/τριες για τη δημιουργία ενιαίας ιστορίας.
- Θα καλλιεργήσουν ενσυναίσθηση και φαντασία, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες και τα συναισθήματα ενός παιδιού-πρόσφυγα.
Χρονική Διάρκεια:
- Ανάγνωση εκφώνησης: 5 λεπτά.
- Συγγραφή σύντομης ιστορίας: 10-15 λεπτά.
- Συνέχεια ιστορίας προηγούμενου/ης: 10-12 λεπτά.
- Ανάγνωση-σχολιασμός συζήτηση ιστοριών στην τάξη: 10 λεπτά.
- Σύνολο: ~45 λεπτά.
Τάξεις: Νηπιαγωγείο και Α-Β Δημοτικού.
Μαθησιακοί Στόχοι:
- Ανάπτυξη αυτογνωσίας, καθώς οι μαθητές/τριες αναρωτιούνται ποιο αντικείμενο έχει για εκείνους αξία και γιατί.
- Συναισθηματική έκφραση: Μαθαίνουν να μιλούν για συναισθήματα και προσωπικές εμπειρίες.
- Κατανόηση της διαφορετικότητας: Καταλαβαίνουν ότι κάθε παιδί έχει κάτι διαφορετικό που θεωρεί “πολύτιμο”.
- Σύνδεση με την εμπειρία της Νουρ: Σύνδεση προσωπικής εμπειρίας με το βίωμα ενός παιδιού-πρόσφυγα.
- Συλλογικότητα: Δημιουργείται μια κοινή “βαλίτσα τάξης” — μια συμβολική συλλογή πολύτιμων αντικειμένων.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:
- Αναγνωρίζουν ένα αντικείμενο που έχει προσωπική συναισθηματική αξία.
- Εκφράσουν το γιατί αυτό το αντικείμενο είναι σημαντικό για τους ίδιους.
- Συνειδητοποιούν τη σημασία της μνήμης, της ασφάλειας και της αγάπης που συνδέεται με προσωπικά αντικείμενα.
- Βλέπουν τον εαυτό τους ως μέρος μιας κοινότητας (μια “μεγάλη βαλίτσα” κοινών αξιών και συναισθημάτων).
Χρονική Διάρκεια:
- Ανάγνωση εκφώνησης-εξήγηση από εκπαιδευτικούς: 5-7 λεπτά.
- Επιλογή και υποβολή αντικειμένου: 10-15 λεπτά.
- Συζήτηση αντικειμένων: 10 λεπτά.
- Σύνολο: 25-30 λεπτά.