Τι είναι ο πληθωρισμός;

Ο πληθωρισμός ορίζεται ως ο ρυθμός μεταβολής των τιμών των πάντων, από ένα σαπούνι μέχρι το κόστος μιας οφθαλμολογικής εξέτασης.

Στις ΗΠΑ, το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέτρο του πληθωρισμού βασίζεται σε κάτι που ονομάζεται δείκτης τιμών καταναλωτή. Με απλά λόγια, ο δείκτης είναι η μέση τιμή ενός καλαθιού αγαθών και υπηρεσιών που συνήθως αγοράζουν τα νοικοκυριά. Συχνά χρησιμοποιείται για να καθορίσει τις αυξήσεις των μισθών ή για να προσαρμόσει την πρόνοια για τους συνταξιούχους. Η μεταβολή από έτος σε έτος είναι αυτό που ονομάζουμε ρυθμός πληθωρισμού.

Η τρέχουσα μεταβολή του δείκτη είναι περίπου 2%. Αλλά αυτό είναι ένας μέσος όρος σε μια σειρά κατηγοριών. Για παράδειγμα, κατά το τελευταίο έτος, η τιμή των προϊόντων καπνού αυξήθηκε κατά 4,6%, ενώ η τιμή των ειδών ένδυσης μειώθηκε κατά 3%. Σαφώς, η πραγματική αλλαγή στο κόστος ζωής θα διαφέρει από άτομο σε άτομο, ανάλογα με το πώς ξοδεύουν τα χρήματά τους.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από το Γραφείο Εργασίας έδειξαν ότι ο μέσος πληθωρισμός ήταν πολύ χαμηλότερος από τον αναμενόμενο τον Μάιο, ένα ανησυχητικό σημάδι ότι η οικονομία μπορεί να αναπτύσσεται πολύ αργά.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι ο ΦΠΑ δεν πρέπει να μειωθεί γιατί θα ωφελούσε κυρίως τους ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ. Η άλλη πλευρά όμως θεωρεί πως ακόμη και μια ΜΙΚΡΗ μείωση του φόρου θα έκανε σημαντική διαφορά για τις ευπαθείς ομάδες. Ούτε η μία, ούτε η άλλη πλευρά έχει δίκιο. Άλλος είναι ο πραγματικός λόγος που δεν μειώνεται ο ΦΠΑ.

Στην Ελλάδα καθιερώθηκε την 1η Ιανουαρίου 1987 ύστερα από απόφαση του τότε υπουργού Οικονομικών Δημήτρη Τσοβόλα (νόμος 1642 της 21ης Αυγούστου 1986) με τρίχρονη καθυστέρηση (επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 1984, όμως η Ελλάδα ζήτησε αναβολή για τεχνικού χαρακτήρα δυσκολίες) και ο συντελεστής του ήταν 6% για είδη λαϊκής κατανάλωσης, 18% για υπηρεσίες και 36% για είδη πολυτελείας. Για ένα μικρό χρονικό διάστημα η εφαρμογή του προκάλεσε αρρυθμία στην αγορά. Οι πρώτοι που πλήρωσαν τον φόρο, ήταν οι πελάτες των κέντρων διασκέδασης όπου γιόρτασαν το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν, με τον συντελεστή του 36%. ^[2]

Σήμερα ο Φ.Π.Α. ορίζεται από τον Νόμο 2859/2000 (δημοσιεύθηκε στo ΦΕΚ Α' 248/07-11-2000) και σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναθεώρησή του, ως είδος έμμεσου φόρου που επιβάλλεται στις συναλλαγές σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια εκτός από την περιοχή του Αγίου Όρους και των υπαγομένων σ΄ αυτό.^[3]
Πρόκειται για φόρο κύκλου εργασιών και μετακυλίεται από τον κατά νόμο υπόχρεο στον αντισυμβαλλόμενο. Καταβάλλεται τμηματικά σε κάθε στάδιο συναλλαγής στην προστιθέμενη αξία και μετακυλίεται ολόκληρος στην τελική κατανάλωση. Με αυτόν τον τρόπο κάθε βαθμίδα παραγωγής ή συναλλαγής φορολογείται κατ' αποτέλεσμα μόνο ως προς το επιπλέον τίμημα που εισπράττει ο προμηθευτής, δηλαδή ως προς την αξία που προστίθεται στο αγαθό κατά την κάθε βαθμίδα επεξεργασίας του. Υπολογίζεται ουσιαστικά μόνο στην αξία η οποία προστίθεται από κάθε επιχείρηση, δηλαδή στη διαφορά μεταξύ αξίας παράδοσης των αγαθών και αξίας κτήσης τους. Γι' αυτό ονομάζεται και φόρος προστιθέμενης αξίας. Με τον Φ.Π.Α. το κράτος εισπράττει φόρο από κάθε συναλλαγή, ενώ από το 2006 και έπειτα επιβαρύνει και τις οικοδομικές εργασίες και υλικά.

Τον τελευταίο καιρό, σε αρκετές συζητήσεις ακούγεται μια άποψη που λέει ότι όλες οι χώρες τυπώνουν χρήμα ασταμάτητα. Αληθεύει ή μήπως είναι μια ακόμη θεωρία συνομωσίας από τις πολλές που κυκλοφορούν; Πάμε να δούμε!

Το χρήμα είναι οποιοδήποτε στοιχείο ή επαληθεύσιμη εγγραφή που είναι γενικά αποδεκτό ως πληρωμή για αγαθά και υπηρεσίες και εξόφληση χρεών σε συγκεκριμένη χώρα ή κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο^[1][2]. Οι κύριες λειτουργίες του χρήματος διακρίνονται σε: μέσο ανταλλαγής, λογιστική μονάδα, παρακαταθήκη αξιών και, μερικές φορές, ως μέτρο αναβαλλόμενης πληρωμής^[3][4]. Κάθε στοιχείο ή επαληθεύσιμο αρχείο που πληροί αυτές τις λειτουργίες μπορεί να θεωρηθεί ως χρήμα.

Τα χρήματα είναι ιστορικά ένα φαινόμενο της αναδυόμενης αγοράς που καθιέρωσε ένα χρηματικό αγαθό, αλλά σχεδόν όλα τα σύγχρονα χρηματικά συστήματα βασίζονται στο παραστατικό χρήμα.

Η φυσική μορφή των χρηματικών στοιχείων μπορεί να διαφέρει, και διαφορετικές μορφές χρημάτων έχουν υπάρξει ιστορικά. Για παράδειγμα, σε κάποιους αρχαίους πολιτισμούς χρησιμοποιούσαν κοχύλια ως χρήμα, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου χρησιμοποιούσαν τσιγάρα ως χρήμα, και ούτω καθ εξής. Πάντως για τον ακριβή προσδιορισμό της έννοιας του χρήματος είναι χρήσιμο να γίνεται με σαφήνεια η διάκριση ανάμεσα στα χρηματικά περιουσιακά στοιχεία (π.χ. κέρματα) και τα μη-χρηματικά περιουσιακά στοιχεία (όλα τα άλλα εκτός από τα χρηματικά, π.χ. προϊόντα).

Σήμερα ο ορισμός του τι είναι χρήμα σε μια οικονομία είναι πολύ συγκεκριμένος: Χρήμα είναι το σύνολο των κερμάτων, τραπεζογραμματίωνκαι καταθέσεων^[5]. Οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτά τα τρία δεν είναι χρήμα. Ο όρος τραπεζογραμμάτιο είναι συνώνυμος με τον όρο χαρτονόμισμα. Το σύνολο κερμάτων και χαρτονομισμάτων ονομάζεται σύνολο νομισματικής κυκλοφορίας. Χρήμα όμως δεν είναι μόνο η νομισματική κυκλοφορία. Οι καταθέσεις είναι καταθέσεις των ιδιωτών στις εμπορικές τράπεζες και καταθέσεις των εμπορικών τραπεζών στην κεντρική τράπεζα. Ο σύγχρονος ορισμός του χρήματος σημαίνει για παράδειγμα ότι οι επιταγές είναι χρήμα (αρκεί βέβαια το ποσό της επιταγής να υπάρχει διαθέσιμο στο λογαριασμό καταθέσεων του εκδότη, και η επιταγή αντιπροσωπεύει ακριβώς μια άμεση εγγραφή στο λογαριασμό καταθέσεων χωρίς την ανάγκη μεταφοράς χαρτονομισμάτων). Επίσης χρήμα είναι η χρέωση πιστωτικών και χρεωστικών καρτών. Αντίθετα, για παράδειγμα, τα ομόλογα και άλλα παρόμοια χρεόγραφα, τα αμοιβαία κεφάλαια και αξιόγραφα όπως οι μετοχές δεν είναι χρήμα (παρότι καταρχήν θα μπορούσε να γίνει απευθείας ανταλλαγή για παράδειγμα ακίνητων περιουσιακών στοιχείων με μετοχές ή ομόλογα, η χρήση τέτοιων αξιογράφων για πληρωμές δεν είναι βέβαια ευρέως αποδεκτή). Γι' αυτό και τα διάφορα χρηματοδοτικά αξιόγραφα ονομάζονται γενικά και χρηματοδοτικά ή χρηματοοικονομικά προϊόντα.

Στα πλαίσια ενός κράτους, το τραπεζικό σύστημα της οικονομίας του (το Εθνικό Τραπεζικό Σύστημα δηλαδή) είναι συνήθως δομημένο σύμφωνα με το πυραμιδοειδές μοντέλο4: Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται η κεντρική τράπεζα Η κεντρική τράπεζα ασκεί τον έλεγχο των τραπεζών και είναι υπεύθυνη για τη χάραξη της κρατικής νομισματικής πολιτικής. Επιπροσθέτως, έχει συνήθως και την αρμοδιότητα της έκδοσης χαρτονομισμάτων, το εκδοτικό προνόμιο δηλαδή.4 Στο μέσο της πυραμίδας βρίσκονται οι υπόλοιπες τράπεζες Πρόκειται για τις εμπορικές τράπεζες (πχ Εθνική Τράπεζα, Eurobank, Alpha, Πειραιώς) και τους Ειδικούς Πιστωτικούς Οργανισμούς (όπως Συνεταιριστικές, Αγροτικές, Επενδυτικές κ.α.).5 Οι διαφόρων ειδών αυτές τράπεζες συναλλάσσονται απευθείας με το κοινό (επιχειρήσεις, αποταμιευτές κ.α.) αλλά και με την κεντρική τράπεζα.4 Τέλος, στη βάση της πυραμίδας τοποθετούνται οι ιδιώτες - πελάτες Λόγος γίνεται ουσιαστικά για τους χρήστες του τραπεζικού συστήματος.

Τι είναι ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ);

Ο φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) είναι ένας έμμεσος φόρος που χρεώνεται τη στιγμή της κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών και επιβάλλεται όταν έχει προστεθεί μια αξία σε διάφορα στάδια παραγωγής / διανομής από την αγορά πρώτων υλών έως τα τελικά προϊόντα πωλούνται στους καταναλωτές λιανικής.

Ο ΦΠΑ επιβάλλεται στο κόστος των προϊόντων σε κάθε στάδιο και το πλήρες βάρος του βαρύνει μόνο τον τελικό καταναλωτή, καθώς ο παραγωγός των προϊόντων διανομής του προϊόντος ή της αλυσίδας εφοδιασμού μπορεί να λάβει την πίστωση του ΦΠΑ που καταβάλλουν. (δηλαδή) έως ότου ο αγοραστής δεν είναι ο τελικός χρήστης, τα αγαθά που αγοράζονται είναι το κόστος για την επιχείρηση και ο φόρος που καταβάλλεται για αυτές τις αγορές μπορεί να μειωθεί από το φόρο που χρεώνουν στους πελάτες τους.

Επιβάλλεται βάσει της κατανάλωσης αγαθών και όχι του εισοδήματος των καταναλωτών.

Χρήμα (Money)

Χρήμα (Money)