ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

 Η ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΣ ΚΑΙ Η ΝΟΣΟ ΤΟΥ CROHN

Ποιά είναι τα αίτια που τις προκαλούν;

Η ακριβής αιτιολογία των δυο αυτών νόσων παραμένει άγνωστη. Η κρατούσα πάντως άποψη είναι η χρόνια φλεγμονή συνδέεται με μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικής προδιαθέσεως και αρκετών παραγόντων του περιβάλλοντος. Προσφάτως, βρέθηκε αρκετές θέσεις στο ανθρώπινο γονιδίωμα (χρωμοσώματα) που προδιαθέτουν στην εμφάνιση των νόσων, αλλά που μόνα τους δεν είναι δυνατόν να τις προκαλέσουν. Γι’ αυτό χρειάζεται και η επίδραση διαφόρων παραγόντων όπως οι ιοί ή βακτήρια, ο καπνός, η λήψη αντιρρευματικών φαρμάκων, η προσθήκη συντηρητικών στις τροφές, η αλλαγή στις διαιτητικές συνήθειες, ενδεχομένως το stress και η μείωση, για άγνωστους λόγους, του αμυντικού συστήματος του οργανισμού. Ο ρόλος των ψυχολογικών παραγόντων είναι αμφίβολος αλλά πιθανότατα είναι ένας παράγων για την οξεία υποτροπή εγκατεστημένης νόσου.

Εμφάνιση
Είναι κατεξοχήν πάθηση των νέων με κορύφωση στην εμφάνιση στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία ζωής και μια δεύτερη κορύφωση κατά την όγδοη δεκαετία της ζωής. Η αιτία είναι άγνωστη, αλλά γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο με το 10% των ασθενών να έχει στενό συγγενή με την νόσο. Η δίαιτα έχει ενοχοποιηθεί, ιδιαίτερα η ζάχαρη, αλλά σε μελέτη στην οποία δόθηκε δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες χωρίς ζάχαρη δεν κατέληξε σε κανένα πειστικό όφελος στην θεραπεία των ασθενών (Ritchie et al 1987). Περισσότερο πιθανοί αιτιολογικοί παράγοντες αποτελούν τα βακτήρια και άλλοι μικροοργανισμοί.

Συμπτώματα
Μολονότι τα περισσότερα συμπτώματα είναι κοινά στις δυο νόσους υπάρχουν βασικές διαφορές στην βαρύτητα και την ποικιλία της εμφάνισης τους, πράγμα που οφείλεται στη διαφορετική έκταση και την τοπογραφία της προσβολής του πεπτικού συστήματος.

Η ελκώδης κολίτις προσβάλει των βλεννογόνο του παχέος εντέρου σε άλλοτε έκταση. Στους μισούς περίπου αρρώστους εντοπίζεται στην ορθοσιγμοειδική περιοχή, στο 30% εκτείνεται μέχρι την αριστερή κολική καμπή και στο υπόλοιπο 20% καταλαμβάνει και το εγκάρσιο ή ολόκληρο το παχύ έντερο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων η νόσος παραμένει εντοπισμένη στην έκταση της αρχικής προσβολής, όμως σε κάποια αναλογία επεκτείνεται κεντρικότερα με την πάροδο του χρόνου. Η πορεία της χαρακτηρίζεται από εξάρσεις που εναλλάσσονται με περιόδους υφέσεων. Μια άλλη μορφή της νόσου που ονομάζεται κεραυνοβόλος, χαρακτηρίζεται από βαριά κλινική εικόνα με υψηλό πυρετό. Οι άρρωστοι αυτοί μπορούν να καταλήξουν σε τοξικό μεγάκολο το οποίο χαρακτηρίζεται από διάταση τμήματος ή ολόκληρο του παχέος εντέρου λόγω επεκτάσεως της φλεγμονής σε όλο το πάχος του λόγω επεκτάσεως της φλεγμονής σε όλο το πάχος του τοιχώματος του εντέρου και έχουν άμεση ανάγκη εισαγωγής σε νοσοκομείο.

Η νόσος Crohn σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα που εντοπίζεται μόνο στο παχύ έντερο μπορεί να προσβάλει ολόκληρο τον πεπτικό σωλήνα από το στόμα μέχρι τον πρωκτό. Οι τρεις κύριες ανατομικές θέσεις εντοπίσεως της νόσου αφορούν στο λεπτό έντερο (30%), στο λεπτό και παχύ έντερο συγχρόνως (30-40%) και τέλος το παχύ έντερο μόνο (20-30%). Ένα άλλο σημαντικό γνώρισμα της νόσου είναι το βάθος διηθήσεως της φλεγμονώδους διεργασίας στο εντερικό τοίχωμα. Η νόσος του Crohn σε αντίθεση με την ελκώδη κολίτιδα που προσβάλει μόνο τον βλεννογόνο, εκτείνεται σε όλες τις στιβάδες του εντερικού τοιχώματος. Η ποικιλία των κλινικών εκδηλώσεων της νόσου είναι πολύ μεγάλη. Και στις δυο νόσους εμφανίζονται γενικά συμπτώματα όπως κόπωση, καταβολή, ανορεξία και μερικές φορές πυρετός. Τα συμπτώματα από το έντερο περιλαμβάνουν βλεννοαιματηρές (συνήθως διαρροϊκές) κενώσεις, που μπορούν να συνοδεύονται από τεινεσμό (επίμονη και επαναλαμβανόμενη τάση για αφόδευση), κολικοειδή κοιλιακό πόνο. Κάποιοι εμφανίζουν ναυτία ή κάνουν εμετό. Πολλοί ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα από άλλα όργανα του σώματος όπως άφθες (μικρές λευκές πληγές) του στόματος, αρθρίτιδα (διόγκωση και πόνος στις αρθρώσεις), ερύθημα και γαγγραινώδεις πυόδερμα (προσβολή του δέρματος), ιριδοκυκλίτιδα (φλεγμονή των οφθαλμών), ηπατοπάθεια (προσβολή του ήπατος), οστεοπόρωση (προσβολή των οστών) και κυψελίτιδα ή ίνωση (προσβολή των πνευμόνων). Υπάρχουν και συμπτώματα που οφείλονται στις επιπλοκές των δυο νόσων. Η χαμηλή απορροφητικότητα βιταμινών και ιχνοστοιχείων οδηγεί σε δυσχέρεια της νυχτερινής όρασης, κώφωση, αγευσία, ευαισθησία στις λοιμώξεις, τριχόπτωση, στειρότητα (στους άνδρες), απώλεια διάθεσης για sex (και στα δυο φύλα) μείωση ανάπτυξης (στα παιδιά), αναιμία (απώλεια σιδήρου ή δυσαπορρόφηση στη Β12 ή στο φυλλικό οξύ), δερματοπάθειες, χολολιθίαση (δυσαπορρόφηση Χολικών αλάτων) και νεφρολιθίαση (δυσαπορρόφηση οξαλικού οξέως).

Η ελκώδης κολίτις, η οποία προσβάλει μόνο το παχύ έντερο, στην οξεία φάση χαρακτηρίζεται από τοπικές βλεννοαιματηρές διάρροιες των οποίων η βαρύτητα εξαρτάται από την σοβαρότητα της νόσου αλλά και από την έκταση της. Εάν ολόκληρο το παχύ έντερο είναι προσβεβλημένο η διάρροια μπορεί να είναι πολύ σοβαρή. Εάν πάσχουν μόνο τελικά τμήματα (σιγμοειδές και το ορθό) τα κόπρανα μπορεί να είναι πιο σχηματισμένα και να έχουν πρόσμιξη αίματος ή βλέννης. Σε περιπτώσεις όπου μικρό τμήμα του εντέρου πάσχει (ορθίτις ή πρωκτίτις) τα γενικά συμπτώματα λείπουν εντελώς.

Η νόσος του Crohn  στην αρχική της φάσης μπορεί να εμφανιστεί με λίγα συμπτώματα και, σε περιπτώσεις όπου δεν πάσχει το παχύ έντερο ή το τελικό τμήμα του λεπτού (ειλεός) μπορεί να μην έχει ούτε διάρροια. Σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζεται με άτυπο κοιλιακό πόνο που υποδύεται σκωληκοειδίτιδα.

 ΓΑΣΤΡΟΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ  ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ   Επιστροφή στην αρχή

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση έχει κάνει την εμφάνιση της τα τελευταία χρόνια σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από παλαιότερα. Αυτό οφείλεται κυρίως στους ρυθμούς όπου είναι αναγκασμένοι να ζούνε οι άνθρωποι αυτά τα χρόνια. Η Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση συμβαίνει όταν ο τόνος του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα  είναι μικρότερος από το φυσιολογικό, με αποτέλεσμα να μην κλείνει τον οισοφάγο καλά και έτσι να έχουμε αυτή τη ξινίλα και άλλα συμπτώματα. Η μείωση του τόνου του κατώτερου σφιγκτήρα και συνέπεια αυτού παλινδρόμηση προκαλείται τόσο από διαιτητικούς όσο και από ψυχοσωματικούς παράγοντες.Αιματική ροή. Φραγμός βλέννας – διττανθρακικών. Στιβάδα των επιφανειακών επιθηλιακών κυττάρων. Μηχανισμοί επανορθώσεως (αποκαταστάσεως) του βλεννογόνου. Ανοσολογικό σύστημα του βλεννογόνου Ενδογενείς σουλφυδρικές ρίζες .Έκκριση οξέος. Φραγμός του μυϊκού χιτώνος του βλεννογόνου. Νευρογενή αντανακλαστικά    

ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ (ΕΛΚΟΣ ΣΤΟΜΑΧΟΥ - ΕΛΚΟΣ ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΟΥ) Επιστροφή στην αρχή

 Ο κυριότερες αιτίες που προκαλούν πεπτικό έλκος είναι:
1. Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter Pylori). Συσχετίζεται κυρίως με το έλκος του δωδεκαδακτύλου (ανευρίσκεται στο 95% των ασθενών). Το μικρόβιο αυτό αποικίζει το στομάχι, κάτω από τις πτυχές του βλεννογόνου και καταφέρνει να επιβιώνει στο εξαιρετικά αφιλόξενο όξινο περιεχόμενό του χάρη στις ιδιαίτερες βιοσυνθετικές ικανότητές του. Στις αναπτυσσόμενες χώρες η επίπτωση της μόλυνσης είναι 80-90%. Στις ανεπτυγμένες χώρες αυξάνεται με την ηλικία και φτάνει το 50-60% στην ηλικία των 70 ετών. Ο τρόπος μετάδοσής του δεν έχει διευκρινιστεί επακριβώς. Η προσκόλληση του μικροοργανισμού στο βλεννογόνο του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου, σε συνδυασμό με τα τα τοξικά προϊόντα που παράγει, προκαλούν το έλκος. Ο ένας στους 6 ασθενείς που θα μολυνθούν με το ελικοβακτηρίδιο θα αναπτύξει έλκος του δωδεκαδακτύλου. Ο ρόλος του στο έλκος του στομάχου είναι λιγότερο σαφής. Το H. Pylori εκτός από το πεπτικό έλκος και τη χρόνια μη διαβρωτική γαστρίτιδα έχει ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του στομάχου, για το MALT λέμφωμα του στομάχου και για τη μη ελκωτική δυσπεψία. Είναι σαφές οτι θεραπεία για την εκρίζωσή του πρέπει να γίνεται σε τεκμηριωμένο έλκος δωδεκαδακτύλου και σε MALT λέμφωμα, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις αυτό αμφισβητείται.
2. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (Μ.Σ.Α.Φ.) που χρησιμοποιούνται συχνά σε επώδυνες καταστάσεις αρθρώσεων και οστών. Η ασπιρίνη είναι το πιο επικίνδυνο φάρμακο αυτής της κατηγορίας.
3. Καταστάσεις αύξησης της έκκρισης οξέος από το στομάχι όπως στο σύνδρομο Zollinger-Ellison.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις διαταράσσεται ο μηχανισμός άμυνας του βλενννογόνου του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου.

 ΓΑΣΤΡΟΡΡΑΓΙΑ Επιστροφή στην αρχή

Είναι η πιο συχνή από τις επιπλοκές του πεπτικού έλκους (10-20%). Οφείλεται στη διάβρωση αιμοφόρου αγγείου (αρτηριδίου ή φλεβιδίου), που βρίσκεται στην περιοχή του έλκους. Η κατάσταση αυτή εκδηλώνεται σαν αιμορραγία του ανώτερου πεπτικού. Η γαστρορραγία μπορεί κάποιες φορές να οφείλεται σε αιμορραγία ενός κακοήθους όγκου, ή και σε βαριές διαβρωτικές μορφές γαστρίτιδας. Άλλα αίτια είναι οι διαταραχές της πηκτικότητας του αίματος, φάρμακα (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα), ααγγειοδυσπλασίες στομάχου, κ.λ.π.

 Συμπτώματα

Πολλοί ασθενείς δεν εμφανίζονται με πόνο, ενώ συχνά ο προηγούμενος πόνος του έλκους σταματάει με την έναρξη της αιμορραγίας.
Μέλαινες κενώσεις
Μαύρου "σαν πίσσα" χρώματος, μαλακές, πολτώδεις, δύσοσμες κενώσεις. Η μετατροπή του κόκκινου χρώματος του αίματος σε μαύρο, είναι αποτέλεσμα της μετροπής της αίμης σε αιματίνη από ένζυμα του εντέρου και βακτηριδίων και εξαρτάται από το χρόνο παραμονής του αίματος στο έντερο. Προσοχή: Υπάρχουν φάρμακα που βάφουν τα κόπρανα μαύρα, (σίδηρος, βισμούθιο), καθώς και τροφές που δίνουν σκούρο χρώμα, (χόρτα, σουπιές). Η αναγνώριση μιας μέλαινας κένωσης πρέπει να γίνεται μόνο από το γιατρό. Αρκούν 50-100 ml αίματος στο στομάχι ή δωδεκαδάκτυλο για να δημιουργηθεί μέλαινα κένωση.
ΑιματέμεσηΑποβολή ζωηρού κόκκινου αίματος με εμετό.Καφεοιδείς εμετοί.Ο ρυθμός της αιμορραγίας είναι μικρότερος από αυτόν της αιματέμεσης. Έτσι το αίμα παραμένει στο στομάχι περισσότερη ώρα και η αιμοσφαιρίνη μετατρέπεται σε μεθαιμοσφαιρίνη. Αιματοχεσία Αποβολή ζωηρού ερυθρού χρώματος αίματος από το ορθό, με η χωρίς κόπρανα. Συνήθως οφείλεται σε αιμορραγία του παχέος εντέρου. Αν οφείλεται σε γαστρορραγία σημαίνει ότι είναι μαζική και αθρόα. Χρόνια απώλεια αίματος στα κόπρανα μπορεί να οφείλεται σε γαστρορραγία και ο ασθενής να είναι ασυμπτωματικός, ή να εμφανίζει αδυναμία, καταβολή, ωχρότητα, κ.λ.π. Αν η ποσότητα του αίματος που χάνεται είναι μεγάλη, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα shock, δηλαδή, ταχυκαρδία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, αφίδρωση, ψυχρό και κολλώδες δέρμα, λήθαργο. Όσο πιο χρόνια είναι η απώλεια αίματος, τόσο λιγότερα συμπτώματα εμφανίζει ο ασθενής λόγω προσαρμογής του οργανισμού.

 ΕΙΛΕΟΣ Επιστροφή στην αρχή

Πλήρης ή μερική αναστολή της προώθησης του εντερικού περιεχομένου που οφείλεται σε απόφραξη (μηχανικός ειλεός) ή ελάττωση της κινητικότητας του εντέρου (παραλυτικός ειλεός). Είναι η κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται ολική ή μερική απόφραξη του εντέρου. Το εντερικό περιεχόμενο δεν είναι δυνατόν να προωθηθεί, με αποτέλεσμα αυτό να συσσωρεύεται, πάνω από το σημείο της απόφραξης και να προκαλείται διάταση. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρεμποδίζεται η κυκλοφορία του αίματος στο διατεταμένο και στο αποφραχθέν τμήμα του εντέρου, με αποτέλεσμα οίδημα, νέκρωση, γάγγραινα, διάτρηση.

 ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟΣ ΕΙΛΕΟΣ Επιστροφή στην αρχή

Είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία παρατηρείται αδυναμία του εντέρου να εκτελέσει περισταλτικές κινήσεις, χωρίς να υπάρχει απόφραξη

 ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Επιστροφή στην αρχή

 Σπαστική κολίτιδα

Λειτουργική διαταραχή της κινητικότητας του γαστρεντερικού συστήματος, που προκαλεί υποτροπιάζοντα επεισόδια κοιλιακού πόνου, δυσκοιλιότητας, ή και διάρροιας, χωρίς οργανική βλάβη του εντέρου.

Η αιτία είναι άγνωστη. Καμία οργανική ή βιοχημική βλάβη δεν ανευρίσκεται. Συνήθως συνυπάρχει κάποιου βαθμού αγχώδης διαταραχή ή κατάθλιψη. Είναι συχνή κατάσταση και η ηλικία έναρξης των συμπτωμάτων είναι η εφηβεία και το τέλος της δεύτερης δεκαετίας της ζωής. Προσβάλλονται συχνότερα γυναίκες. Μερικοί παράγοντες που έχουν συνδεθεί με την πρόκληση και την επιδείνωση της κατάστασης αυτής είναι:
-Παθολογική κινητικότητα του εντέρου (σπασμός)
-Ευαισθησία του τοιχώματος του εντέρου με αποτέλεσμα μικρή διάτασή του να προκαλεί πόνο
-Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (άγχος, επαγγελματικές απαιτήσεις, βαθμός δραστηριότητας, οικονομική κατάσταση, οικογενειακή κατάσταση, κατάθλιψη).

 ΠΟΛΥΠΟΔΕΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Επιστροφή στην αρχή

Η ονομασία 'πολύποδας' είναι μορφολογικός όρος. Πρόκειται για μόρφωμα που αναπτύσσεται από τον εντερικό βλεννογόνο και προβάλλει στον αυλό του εντέρου. Η ονομασία 'πολύποδας' είναι μορφολογικός όρος. Αναλόγως της ιστολογικής εικόνας οι πολύποδες ταξινομούνται ως εξής:
- Νεοπλαστικοί
- Αδενώματα (σωληνώδη, λαχνωτά, σωληνολαχνωτά)
- Καρκινώματα
- Αμαρτώματα
- Νεανικοί πολύποδες
- Πολύποδες σ. Peutz-Jeghers
- Φλεγμονώδεις
- Υπερπλαστικοί
- Λιπώματα, λειομυώματα, καρκινοειδή.
Η συχνότητα ανεύρεσης τους στο γενικό πληθυσμό είναι10-60% και αυξάνεται με την ηλικία. Το 50% των πολυπόδων βρίσκονται στο σιγμοειδές ή στο ορθό. Οι φλεγμονώδεις και οι υπερπλαστικοί δεν μεταπίπτουν σε κακοήθεια. Επίσης οι αμαρτωματώδεις πολύποδες σπάνια μετατρέπονται σε κακοήθη νεοπλάσματα.
Αντίθετα, οι αδενωματώδεις πολύποδες θεωρούνται προκαρκινική κατάσταση.
Ο κίνδυνος κακοήθους εξαλλαγής ενός αδενωματώδους πολύποδα εξαρτάται από :
1. Το μέγεθος. Καρκίνος ανευρίσκεται στο 1% των αδενωμάτων μικρότερων του 1 εκατοστού, στο 10% των αδενωμάτων 1-2 εκατοστών και στο 40% των αδενωμάτων μεγαλυτέρων των 2 εκατοστών.
2. Τον ιστολογικό τύπο. Το 5% των σωληνωδών, το 22% των σωληνολαχνωτών και το 40% των λαχνωτών αδενωμάτων γίνονται κακοήθη.
3. Την ύπαρξη ή όχι μίσχου. Οι επίπεδοι πολύποδες είναι πιθανότερο να γίνουν κακαοήθεις από τους μισχωτούς (που συνδέονται με μίσχο με το έντερο).

 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Επιστροφή στην αρχή

Στο δυτικό κόσμο είναι το δεύτερο σε συχνότητα θανάτων κακόηθες νεόπλασμα μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Πρόκειται κατά 95% για αδενοκαρκίνωμα. Το 50% των περιπτώσεων εντοπίζεται στο ορθό και το σιγμοειδές, ενώ το 25% στο τυφλό και το ανιόν κόλο. Οι ηλικίες που προσβάλλονται συχνότερα είναι μετά τα 50 και ιδιαίτερα μεταξύ 60 και 75. Η αιτία είναι άγνωστη. Πιστεύεται ότι η πλειοψηφία των περιπτώσεων προέρχεται από εξαλλαγή (κακοήθη μετατροπή) αδενωματώδους πολύποδα.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
- Ηλικία άνω των 60.
- Αδενωματώδεις πολύποδες (ιδιαίτερα αν είναι μεγέθους άνω του 1 εκ. ή αν είναι πολλαπλοί). Οι πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου σε αδενοματώδεις πολύποδες αυξάνονται σε σχέση με το μέγεθός τους.
- Νόσηση κατά το παρελθόν από καρκίνο του παχέος εντέρου.
- Οικογενειακό ιστορικό: ύπαρξη ενός συγγενή πάσχοντα από καρκίνο του παχέος εντέρου, αυξάνει στο διπλάσιο την πιθανότητα νόσησης.
- Σύνδρομα οικογενούς πολυποδίασης και σύνδρομο Gardner.
- Κληρονομικός μη πολυποειδής καρκίνος του παχέος εντέρου (σύνδρομο Lynch).
- Χρόνια ελκώδης κολίτιδα.
- Διαιτητικοί παράγοντες: δίαιτα φτωχή σε φυτικές ίνες και πλούσια σε κρέας, καρκινογόνες ουσίες τροφής.